KH Würtz
In een van mijn favoriete boeken, The Craftsman van Richard Sennet, wordt klei voorgesteld als het zuiverste materiaal dat het dichtst bij de mens staat. Dit komt omdat in de Griekse mythologie mannen door Prometheus werden geschapen uit stof en water terwijl Athenea de lucht van het leven in hen blies. Deze scheppingsmythe is natuurlijk te vinden in veel andere oude en moderne overtuigingen, van het Christendom tot de oude Inca's - er lijkt een algemene aanleg te zijn om de menselijke vorm in verband te brengen met dit meest basale materiaal. En dat komt omdat voordat er metaalvervalsingen waren, voordat er glasblazers waren, potten in ovens werden gebakken. Het is een van de oudste ons bekende materiaaltechnieken waarbij het bewerken van een bestaand materiaal resulteert in een andere staat van de materie zelf.
Er zijn zoveel verschillende soorten klei, afhankelijk van de regio en de tijd, dat er net zoveel 'soorten' aardewerk en keramiek zijn. Het draaien van klei en alle kleine variaties in materiaal en afwerking zijn door de eeuwen heen geperfectioneerd. Het toevoegen van een glazuur of slip lijkt soms op een alchemistisch proces en resulteert in een groot aantal tinten en afwerkingen. Zo is er de bekende zachtgroene celadon maar ook de ruigere Japanse raku .
Het onder de knie krijgen van slechts een paar technieken is iets dat achter het de draaitafel jaren duurt om tot perfectie te komen. Zoals bij de meeste ambachten, heeft een meester in aardewerk meestal een leerling of twee in zijn atelier. Er is tegenwoordig niet veel veranderd, want als het gaat om het leren van een techniek, kun je deze het beste met de hand leren en niet uit het hoofd.
In het geval van KH Würtz overstijgt de band die van meester en leerling, Aage en Kasper Würtz zijn niet alleen vader en zoon, maar hebben in diezelfde volgorde de rol van leerling en meester verwisseld:
''KH Würtz is ontstaan in 2009, toen Kasper en ik van rol wisselden. Hij nam de leiding en verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van glazuur over. Mijn verantwoordelijkheid beperkte zich tot mijn kerncompetentie: mijn liefde voor klei op het wiel. Het veld tussen het glazuur en de vorm is een gemeenschappelijke speeltuin waar de energie sprankelt.''
Aage begon te werken als keramist in de jaren '70, zijn belangrijkste inspiratie en invloeden waren de Leach's studio pottery dat grote erkenning had gekregen omdat het zich afkeerde van massaproductie. Aage begon zelf als leerling in een pottenbakkerij in Juttland waar hij keramische lampen produceerde. Begin jaren '80 richtte hij zijn eigen keramiekatelier op, maar met de komst van wit klinisch porselein in de jaren '90 nam hij een korte pauze - denkend dat hij aan het pottenbakkerswiel zou ontsnappen - tegen de eeuwwisseling voelde hij echter intuïtief dat er een opleving was voor meer organisch ogend keramiek. Hij keerde terug naar het de draaitafel en begon weer te doen wat hij het liefste deed, dit keer met nieuwe inbreng van Kasper.
Kasper Würtz had Deense literatuur gestudeerd aan de universiteit van Aarhus, maar hij verliet zijn studie om zich bij zijn vaders studio aan te sluiten. Daar leerde hij alle bijzonderheden uit de eerste hand van Aage en bleek een aangeboren bekwame keramist te zijn. Zijn specialiteit werd het glazuurproces, dat hij heeft verbeterd, geavanceerd en geactualiseerd. Zoals eerder gezegd, kan de glazuurproces lijken op een alchemistisch experiment; de zachte kleuren en de gebarsten en gespikkelde texturen waar KH Würtz zo bekend om is geworden, zijn deels te danken aan Kaspers onvermoeibare pogingen om pigmenten te mengen en onder te dompelen. Hij voegt vaak extra elementen toe, zoals kristallen en ijzervullingen, gegooid of aangebracht met een spons of spuitpistool. Als ze een mooie finish vinden, proberen ze deze telkens opnieuw te maken:
''Voor het brand process voegen we instabiele elementen toe. De transformatie van het uiteindelijke bakken verhoogt de glazuurvariaties met een element van toeval. De mooiste 'gebeurtenissen' proberen we nederig elke dag opnieuw te herhalen. Als tegenwicht hebben we de vaste baktemperatuur als basis. Het is het beste uitgangspunt in onze zoektocht naar perfectie, met stabiel stoken als uitgangspunt . ''
Kasper is ook zakelijk hoofd van het bedrijf en creatieve ontwikkelingsstrateeg. Hij streeft ernaar het bedrijf uit te breiden zonder in te leveren op kwaliteit of aandacht voor detail. Hun grote doorbraak kwam toen René Redzepi van het wereldberoemde restaurant Noma contact met hen opnam. Ze begonnen in 2006 met het maken van op maat gemaakte borden voor de gerechten van het restaurant. Noma's benadering van eten en de presentatie resoneerde diep met de waarden van KH Würtz. De ervaring vervulde hen beiden met trots en nederigheid, omdat ze vereerd waren te zien dat hun keramiek dag na dag werd gebruikt in plaats van op planken stof te zien verzamelen. Op de vraag wat hij morgen gaat doen, antwoordt Aage simpelweg:
''Morgen zal ik mijn best doen om het perfecte stuk aardewerk te maken. En werk eraan dat de kennis van de productie van ons ambacht levend kan blijven - zodat KH Würtz zijn vitaliteit in de toekomst kan behouden. ''
Meer keramiek van KH Würtz is te zien op hun website .
Interviewfragmenten zijn afkomstig uit The Art of Plating .
Foto 's van Gentl & Hyers en Stine Christiansen .
Woorden van Sara Martín Mazorra .